Corona beëindigt voortijdig onze wereldreis

Herinneringen aan drie winters in de Amerika’s

In de afgelopen jaren reisden Marleen Schreuder en Harry Fitié met hun Mercedes-buscamper in de wintermaanden door Zuid-, Midden- en Noord-Amerika. In zes afleveringen deden zij in TopCamper magazine verslag van hun lange reizen. In maart 2020 begon de coronapandemie de wereld stil te leggen; ze konden nog net terug naar Nederland vliegen. In dit nummer kijken ze terug op hun belevenissen in Latijns Amerika.

Toen we aan onze reis begonnen in oktober 2017 was het de bedoeling om in een aantal etappes de wereld rond te gaan. Eerst de auto op de boot naar Uruguay en van daaruit het Zuid-Amerikaanse continent verkennen. Dan langzaam omhoog door Midden Amerika naar de USA. Daar staat de auto nu. Vervolgens was er het voornemen de auto per boot naar Japan sturen. Daarna wilden we door Siberië en de Stan-landen (Kazachstan, Oezbekistan enzovoort) terug naar huis. De eerste paar etappes zijn, terugkijkend, probleemloos verlopen. De geplande etappes om de auto weer thuis te krijgen zijn hoogst twijfelachtig, op dit moment zelfs onmogelijk. En dat hadden we, toen we de auto vorig voorjaar in de VS achterlieten, nou niet direct verwacht.

‘Ga gauw naar huis!’

Maart 2020 hadden we een mooie stallingsplek voor de auto gevonden vlak bij het vliegveld van Los Angeles. Ideaal, want de afstand naar de luchthaven zou je zelfs lopend kunnen overbruggen. Er is één nadeel aan de locatie, de plek ligt ook vlakbij zee. En uit ervaring weten we dat zoute lucht en een stilstaande auto geen ideale combinatie vormen. We hadden echter geen mogelijkheid om snel iets anders te zoeken. Onze terugreis naar Nederland stond gepland voor eind maart. Maar in de derde week van maart kregen we van KLM het advies om de geplande reis te annuleren en om te boeken naar de eerste de beste vlucht naar Amsterdam. Want, zo stond er nadrukkelijk bij, de maatschappij kon niet garanderen dat we anders alsnog thuis konden komen. Het omboeken van de vlucht via internet ontaardde in chaos. Zo konden we alleen een vlucht krijgen naar New York zonder aansluiting naar Nederland. En om nu in New York vast te zitten leek ons ook niet ideaal. Vervolgens werd de vlucht na een dag alweer geannuleerd. Kortom, alle geautomatiseerde boekingssystemen liepen in het honderd. Uiteindelijk hebben we het kunnen regelen op het vliegveld zelf.

De taxichauffeur beschouwt

Vanuit een vrijwel leeg hotel nemen we een taxi naar de luchthaven. De taxichauffeur is een Ethiopiër die jaren in Duitsland heeft gewerkt en nu zijn geluk zoekt in Amerika. Onvermijdelijk komt het gesprek op de coronatoestand. ’Weet je wat het is,’ zegt hij, ‘in Europa gaan jullie er veel minder last van krijgen dan wij hier’. Waarom dan, willen we weten. ‘Wel,’ herneemt hij, ‘zeventig procent van de mensen hier leeft van pay check naar pay check. Aan het begin van de maand geven ze kwistig uit, aan het eind van de maand is de portemonnee leeg en is het wachten totdat het volgende salaris binnen is. De meeste mensen hebben geen buffers en er is nauwelijks een sociaal vangnet zoals in Europa. En deze toestand gaat veel, heel veel banen kosten. Ik ben benieuwd naar wat ik er van ga merken.’ En hij besluit berustend: ‘Maar we zullen wel zien’.

De tickets

De luchthaven van Los Angeles ligt er verlaten bij. Waar normaal duizenden mensen door de gebouwen krioelen, zijn dat er nu honderden. Voor ons heeft dat een voordeel. Als we bij de balie van KLM komen zijn er meer medewerkers dan reizigers. Een vriendelijke man neemt alle tijd voor ons. Hij belt naar het KLM-hoofdkantoor in de VS om te zien wat de mogelijkheden zijn. Maar aan zijn gezicht te zien gaat het niet crescendo. ‘Ze willen jullie niet overboeken’ krijgen we te horen. Daar staan we van te kijken. Waarom niet? ‘Ze zeggen dat jullie zelf de reis van eind maart geannuleerd hebben en dan is dat niet hun verantwoordelijkheid’. ‘Ja dat kan wel zijn, maar dat was wel op dringend verzoek van KLM zelf’ protesteren we. De man geeft onze boodschap door naar de andere kant van de lijn. Dan ontspint zich een lang gesprek dat we niet kunnen volgen. Maar de man doet zichtbaar zijn best. Even later meldt hij een mogelijke oplossing. Er zijn nog een paar plaatsen vrij in een vliegtuig naar San Francisco met Delta Airlines. En vandaar is er een KLM-vlucht naar Nederland. Maar voordat we onze opluchting kunnen laten blijken, vervolgt hij met: ‘Maar dat gaat wel geld kosten’. Hoeveel dan? Twaalfhonderd dollar. We kijken hem verbaasd aan. En hij vervolgt ‘per persoon’. Dat is wel heel veel geld voor het opvolgen van het KLM-advies om over te boeken. En het is duidelijk dat we daar niet mee akkoord gaan. We leggen nog eens precies uit hoe de vork in de steel zit en dat we wel voor de vlucht naar San Francisco willen betalen maar niet voor de verdere retourvlucht naar Nederland. Opnieuw een langdurig telefonisch gesprek. Om een lang verhaal kort maken: drie kwartier later staan we in de buitenlucht met de felbegeerde tickets op zak. Hoe de medewerker het precies voor elkaar heeft gekregen weten we niet. Maar we hoefden uiteindelijk niets bij te betalen, zelfs niet voor de tussenvlucht naar San Francisco.

De stalling

Terug in het hotel informeren we de eigenaar van de autostalling dat we morgen naar huis vliegen. We zeggen dat we het plan hebben de auto eind augustus of begin september weer op te halen. Hij gaat er mee akkoord dat we de huur drie maanden vooruit betalen en de andere drie maanden in september. Maar van dit plan komt niets terecht. De VS zitten vanaf maart tot nu (januari 2021) potdicht voor personen uit de Schengenlanden waaronder Nederland. Reizen in tijden van corona? Vergeet het maar. We zullen het nu moeten hebben van herinneringen.

Terugblik

Zuid-Amerika en met name het zuidelijke deel is dun bevolkt. Maar het natuurschoon is overweldigend en enorm gevarieerd. Aan de westkant de Andes – kristalheldere meren, krakende gletsjers, hemelhoge bergen en talloze vulkanen. Aan de oostkant de Atlantische Oceaan met zijn indrukwekkende fauna van zeedieren zoals een kolonie met een miljoen pinguïns, zeeolifanten die met hun gewicht tot drieduizend kilo als glimmende drilpuddingen langs de vloedlijn liggen te zonnen. Of de zeeleeuwen die in de branding fanatiek patrouilleren om hun harem van wel tien vrouwtjes tegen concurrenten te beschermen. Voor cultuurhistorische gebouwen moet je in het noorden zijn. Iedereen kent Machu Picchu, het meest iconische gebouwenensemble van de Inca’s. Maar er is nog zoveel meer. De Inca’s verschenen relatief pas laat op het toneel, zo rond 1400. Ze bouwden voort op veel oudere beschavingen zoals die van de Moche of de Norte Chico die 2500 jaar v.Chr. al steden bouwden met piramideachtige architectuur. Nog meer naar het noorden, in Guatemala en Mexico, zijn er de imposante bouwwerken van de Maya’s en de Azteken.

‘Top 5’

We krijgen wel eens de vraag welke landen wij het mooist vonden, een top vijf zeg maar. Die vraag is lastig te beantwoorden. Kun je een vliegtocht over de Nazcalijnen in Peru vergelijken met een overnachting in een verlaten Mayastad in de jungle van Guatemala? Hoe waardeer je de tocht naar het einde van de wereld in Vuurland ten opzichte van het carnaval in Barranquilla? Dat is toch een beetje appels met peren vergelijken. Voor ons zelf hebben we wel een lijstje gemaakt van de landen waar we graag nog een keer terug willen komen. Natuurlijk is dat lijstje zwaar gekleurd door persoonlijke ervaringen, voorkeuren en de gekozen route. Voor wat het waard is in alfabetische volgorde.

Argentinië Met name het zuidelijke deel, Patagonië, en het noordwesten, de Altiplano. Dat laatste gebied is een paar keer Nederland en er woont vrijwel niemand. Fabuleuze landschappen.

Bolivia Een sterk vertegenwoordigde indianencultuur in het dagelijkse leven. Prachtige steden zoals Sucre en Potosi. Rode bergen en schitterende zoutmeren. Richting de grens met Chili vrijwel uitgestorven maar met adembenemende landschappen.

Chili Net als Argentinië het zuidelijke deel. In het noorden de Atacamawoestijn waar het op sommige plekken in geen honderd jaar heeft geregend.

Ecuador Op de boulevard der vulkanen, een weg dwars door Ecuador geflankeerd door vulkanen, bereikte de auto zijn hoogste punt: 4864 m; nog hoger dan het topje van de Mont Blanc. De Galapagoseilanden kun je jammer genoeg alleen in groepsverband bezoeken.

Peru De indianenbeschavingen van de Inca’s in het binnenland en aan de kust (zoals Moche, Caral). IJzingwekkende eenbaans bergwegen, langs peilloos diepe ravijnen, geflankeerd met houten kruisen ter markering van naar beneden gestorte voertuigen.

Verrassingen

Leven in een georganiseerd land als Nederland is op de keper beschouwd heel voorspelbaar. Je weet waar je boodschappen kunt doen, je weet waar je kunt tanken. Voor mechanische problemen ga je naar de garage, voor medische hulp naar de huisarts. En je hoeft meestal niet na te denken over waar je gaat slapen. Dat is met reizen echt anders. Voor al die dingetjes moet je moeite doen. En het resultaat zit vaak vol verrassingen. Soms ben je uren bezig om geschikte winkels te vinden waar je boodschappen kunt doen. Soms moet je tweehonderd kilometer de verkeerde kant op rijden om brandstof te tanken. Soms vind je na lang zoeken een overnachtingsplek bij een zwembad en krijg je als extraatje een gewapende bewaker voor je deur. Een andere keer is er helemaal geen geschikte slaapplaats en parkeer je de auto voor het politiebureau op straat terwijl goedgemutste agenten de auto in de gaten houden. En zo zijn er wel honderd andere dingen te noemen. Wat ze gemeen hebben is de verrassing.

Een paardenmiddel

Een van de prettigste verrassingen was de ontdekking van de heilzame werking van een lokaal paardenmiddel. Wat wil het geval? In Costa Rica is het bijzonder warm en loopt Harry een stijve nek op, vermoedelijk het gevolg van een koude airco-luchtstroom op een bezweet lijf. Hoe dan ook, er is geen beweging in te krijgen. En dat is niet handig als je moet autorijden. We raadplegen een fysiotherapeut. Die komt met het weinig opwekkende nieuws dat het akkefietje wel zes weken kan duren want de nek zit echt muurvast. Maar dan komen we in contact met een indiaanse vrouw. Ze komt met een soort tijgerbalsem. ‘Het werkt fantastisch zegt ze. Iedereen met spierklachten gebruikt het hier. Ik zelf ook.’ Ze overhandigt een potje met de naam Dermolan Fuerte erop. Als we het etiket bestuderen, staat daarop vermeld dat het uitsluitend geschikt is voor runderen, paarden, varkens, schapen en geiten. Dat is pas wat je noemt een paardenmiddel. Moeten we dat echt proberen? Is het wel geschikt voor mensen? Maar goed, we hebben weinig keus. Marleen brengt de substantie op Harry’s nek en schouders aan. Het brandt behoorlijk maar dat is na een uurtje weer weg. En het werkt wonderwel! Al na een paar uur is de beweeglijkheid behoorlijk toegenomen. En binnen 24 uur is de nek bijna normaal. Het advies ‘doe als de locals’ is soms zo slecht nog niet.

Duizenden kilometers omrijden, verplicht

Het is niet te voorkomen dat je ook wel eens onaangenaam wordt verrast. Dat overkwam ons in een kleine grenspost tussen Chili en Argentinië, drie jaar geleden. We rijden noordwaarts richting Mendoza om daar de auto te stallen na de eerste winter. We komen uit Vuurland en hebben daar een importvergunning voor de auto voor acht maanden gekregen. Over twee weken gaan we zes maanden naar Nederland. Dan zijn we dus binnen die acht maanden weer terug zodat we de auto tijdig kunnen uitvoeren. Dat luistert nauw, bij overschrijding kan de douane je auto confisqueren. We rijden aan de Argentijnse kant van de Andes, een schitterend gebied met veel vulkanen. Aan de Chileense kant schijnen de vulkanen nog mooier te zijn. We besluiten daarom een uitstapje naar Chili te maken. De volgende dag gaan we terug naar Argentinië. Maar dan krijgen we een nieuwe importvergunning, voor maar drie maanden! De douanier is in de contramine en weigert ons acht maanden te geven. Hoeveel heisa we ook maken, hij is onwrikbaar. Wat nu te doen? We bellen kennissen in Buenos Aires. Volgens hen is er maar één oplossing en dat is naar de grenspost met Uruguay te rijden. Daar schijnen ze meestal acht maanden te geven. Maar dat is 1500 km van waar we zitten en helemaal de verkeerde kant op. We hebben echter geen keus. We rijden naar Uruguay en krijgen daar de gehoopte acht maanden. Eind goed al goed, al heeft de onwilligheid van de douanier er voor gezorgd dat we 3000 km moesten omrijden. <

Terug naar het heden. Wat zijn de plannen? Die zijn nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Het allerbelangrijkste is dat de grenzen weer open gaan. En dan zien we wel verder.